Czy możliwy jest powrót funkcji ręki 23 lata po udarze?

 "Czy możliwy jest powrót funkcji po 23 latach od udarze?"

W jednym z ostatnich artykułów pisaliśmy o tym kiedy najlepiej zacząć rehabilitację ręki po udarze,  co mówią badania o przewidywaniu efektu rehabilitacji i w jakim czasie po udarze zachodzą w układzie nerwowym największe zmiany. Link do artykułu poniżej: https://www.habilis.pl/blog/czy-i-kiedy-wroci-reka-po-udarze-mozgu/

Zaznaczyliśmy jednak, że wyniki badań pokazują ogólne tendencje, a każdy organizm jest inny i droga do sprawności u każdego może wyglądać trochę inaczej. Dzisiaj chcielibyśmy więc wyjść poza granice złotego okna terapeutycznego i przybliżyć historię pacjenta, którego ręka zaczęła odzyskiwać funkcję 23 lata po udarze.

Niestandardowa przyczyna udaru i niestandardowa rehabilitacja

W roku 1979 piętnastoletni wówczas pacjent doznał udaru mózgu w dosyć nieoczywistych okolicznościach. Chłopiec urodził się z rzadko występującym (ok. 1:500) żebrem szyjnym. Tego dnia niósł przez dłuższy w prawej ręce czas ciężką walizkę, co spowodowało, że żebro to uciskało prawą tętnicę podobojczykową na tyle długo, że w konsekwencji doprowadziło do poważnego niedokrwiennego udaru mózgu. Jego skutkiem był głęboki niedowład lewostronny oraz zaniedbywanie połowicze.  Po jakimś czasie pacjent odzyskał w pewnym stopniu funkcję w lewej nodze, ramieniu i łokciu. Po czterech miesiącach od udaru był w stanie samodzielnie chodzić, wrócił nawet do szkoły, ale jego lewa ręka stała się spastyczna, nie wróciła do funkcji i pozostała nieużywana przez kolejne 23 lata.

W 2001 roku, po otrzymaniu od lekarza zaleceń dotyczących rozpoczęcia aktywności fizycznej ze względu na otyłość, mężczyzna zaczął regularnie uczęszczać na basen. Po roku regularnego pływania ku swojemu zdziwieniu zaobserwował niewielkie, początkowe ruchy w palcach lewej ręki. W 2009 roku rozpoczął bardzo intensywną fizjoterapię przy użyciu ortezy mechanicznej SaeboFlex https://www.habilis.pl/produkty-saebo/saebo-dla-pacjenta/orteza-saeboflex/, która w trakcie ćwiczeń wspierała ruch prostowników palców i dawała opór zginaczom. 

Od spastyki do funkcji

Funkcja ręki zaczęła ulegać poprawie do tego stopnia, że po pewnym czasie mężczyzna był w stanie chwytać i utrzymywać w lewej ręce przedmioty, a nawet podnosić monety czy spinacze biurowe. W ramach studium przypadku poddano go MRI oraz przeprowadzono testy funkcjonalne kończyny górnej. W skali MAS (ang. Modified Ashworth Scale) podwyższone napięcie występowało u mężczyzny jedynie w zginaczach nadgarstka. W teście zręczności Box and Block Test, który polega na przenoszeniu klocków nad przegrodą umieszczoną w skrzynce z jednej strony na drugą badany był w stanie przenieść 10 klocków w 60 sekund. Według subiektywnej opinii pacjenta zaczął on angażować lewą rękę w wykonywanie czynności dnia codziennego, jednak jej udział w aktywnościach był mniejszy niż ręki dominującej. Przez kolejne lata funkcja jego lewej ręki nadal ulegała powolnej, stopniowej poprawie prawie cztery dekady od incydentu.

Kiedy kończy się rehabilitacja?

U każdego proces rehabilitacji przebiega trochę inaczej. Rehabilitacja po udarze nie powinna kończyć się po czterech miesiącach pobytu w ośrodku, tylko trwać dużo dłużej - często do końca życia. Badacze podejrzewają, że w przypadku tego pacjenta niecodzienny późny powrót funkcji palców został zainicjowany poprzez regularne używanie proksymalnych, obustronnie unerwionych mięśni w trakcie pływania. Aktywacja mięśni ramion w połączeniu ze stymulacją sensoryczną ręki w wodzie mogła wpłynąć na reorganizację neuronalną obustronnych korowych obszarów czuciowo-ruchowych (ang. neural reorganization of bilateral cortical sensorimotor areas). 

Rehabilitacja nie jedno ma imię

W tym przypadku ciężko określić co przyczyniło się do poprawy funkcji – czy było to pływanie, aktywności dnia codziennego, terapia ręki czy inne, niezależne od terapii czynniki. Przypadek ten może dawać nadzieję pacjentom po udarze, nie tylko na możliwość poprawy przy intensywnej rehabilitacji, ale także na nowe, przyszłe metody leczenia i terapii. 

Rehabilitacja po udarze powinna być prowadzona pod kontrolą lekarzy i terapeutów, jednak w późniejszym okresie bardzo dużą część pracy wykonuje pacjent sam w domu – zarówno podczas ćwiczeń zadanych przez terapeutę jak i podczas zwykłych, codziennych czynności. Nawet przy codziennej, godzinnej rehabilitacji z terapeutą, na pozostałe 23h z doby pacjent zostaje sam – to w jaki sposób je wykorzysta zależy od niego. Efekty rehabilitacji po kilku latach po udarze nie będą już prawdopodobnie tak szybkie i spektakularne jak te na samym początku procesu, jednak każda mała czynność, wykonana z mniejszą niż wcześniej pomocą innych osób, jest dużym krokiem na drodze do sprawności.

Chcę zobaczyć poradnik na temat ręki niedowładej - kliknij!

Źródło:

Sörös P. i in. (2017): Motor recovery beginning 23 years after ischemic stroke. Journal of Neurophysiology 118: 778-781.

Artykuł Czy i kiedy „wróci” ręka po udarze mózgu?

https://habilis.pl/blog/czy-i-kiedy-wroci-reka-po-udarze-mozgu/

Więcej o ortezie SaeboFlex: